Fiil Çatıları Nelerdir,Fiil Çatıları Çeşitleri ve Örnekler

Unknown | 08:58 | 0 yorum


fiil çatıları nelerdir,fiil çatıları çeşitleri ve örnekler,http://gundemportal.blogspot.com,öznelerine göre fiil çatıları,nesnelerine göre fiil çatıları,edilgen fiiller ve özellikleri,edilgen fiiller ve örnekler,etken fiiller ve özellikleri,etken fiiller ve örnekler,geçişli fiiller ve özellikleri,geçişli fiiller ve örnekler,http://gundemportal.blogspot.com,fiil çatısı nedir
Fiillerin özne ve nesne alıp almamalarına bağlı olarak gösterdikleri durumlara FİİL ÇATISI denir. Çatı konusu sadece yüklemi fiil olan cümlelerle ilgili bir konudur.

Ör.: Bugün akşam misafirimiz gelecek.  Fiil çatısı aranır.

                                          yüklem (fiil)

                        Kardeşim dün çok hastaymış. Fiil çatısı aranmaz.

                                                 Yüklem (isim)    

A.      ÖZNELERİNE GÖRE FİİL ÇATILARI
A.1.  ETKEN FİİLLER:
Öznesi belli olan fiillerdir. Bu fiillerde “başkası tarafından” yapılma anlamı yoktur. (Burada öznenin tanımı bir kez daha  vurgulanmalı: Yüklemde bildirilen işi yapan ögedir.)

                             Ör.:    (Biz)    Okulumuzun bahçesine yirmi fidan diktik.
                                       Gizli          yer tamlayıcısı          nesne      yüklem (fiil)   
                                        özne                                                          

                      A.2. EDİLGEN FİİLLER:
 Öznesi olmayan fiillerdir. Bu fiillerde “başkası tarafından” yapılma anlamı vardır. Bu fiiller etken fiillere getirilen -l ve -n ekleriyle yapılır.

                               Ör.:  Okulumuzun bahçesine  20 fidan   dikildi.  (Başkası tarafından dikildi.)
                                        yer tamlayıcısı               nesne    yüklem (fiil)

NOT: -l ve -n ekini alan bazı fiillerin öznesi vardır. Bu fiillerde “başkası tarafından” yapılma anlamı yoktur. Bu fiillere de ETKEN FİİL denir.
Ör.: Anton’un yabancı imişim gibi yalnız küçük baş işaretiyle selam vermesine biraz alınıyorum.

A.      NESNELERİNE GÖRE FİİL ÇATILARI
B.1. GEÇİŞLİ FİİLLER:
Gerçekleşmesi bir nesneyi gerektiren fiillerdir.  Bu fiillerde nesne olmadan eylem gerçekleşmez.
                     Ör.: Sabahleyin     annem     pencereleri   açtı.
                                 Zarf           özne        nesne       yüklem (fiil)
                            Tamlayıcısı

                        B.2. GEÇİŞSİZ FİİLLER:
                        Anlatılan eylemin nesneye geçmediği, özneyle sınırlandığı fiillerdir. Yani bu fiiller nesne almaz.
                   Ör.:  (Ben)   Sabahları bir saat koşuyorum.
                             Gizli         zarf        zarf        yüklem (fiil)
                            Özne    tamlayıcısı

NOT: Geçişsiz filler, -r, -t, -tır ekleri eklerini alarak geçişli fiil haline getirilebilir. (Önceki senelerde anlattığımız şekilde “ettirgen fiiller” ve “oldurgan fiiller” anlatılmıyor.)
       
                  Geçişsiz Fiil             Ek               Geçişli Fiil
                        Koş                    -tur                  koştur
                           Uç                     -r                      uçur
                       Terle                   -t                     terlet
     

3 
 
NOT: Etken ve edilgen fiillerde geçişlilik ve geçişsizlik özellikleri aranabilir. Edilgen olan fiiller de hem geçişli hem de geçişsiz olabilir.

                  Ör.:  Seneler var ki Anton’dan hiç bahsedilmedi.    (EDİLGEN-GEÇİŞSİZ)
                             özne    yüklem   Yer tamlayıcısı  ZT    edilgen fiil (yüklem)


 Anton’un yabancı  imişim gibi yalnız küçük baş işaretiyle selam vermesine      biraz              alınıyorum
                                                            Yer tamlayıcısı                                                                    Zarf Tam.              Yüklem                     (ETKEN-GEÇİŞSİZ) dönüşlü değil.
   
                          Mağazada    önüne    yeni mallar    çıkarıldı.  (EDİLGEN-GEÇİŞLİ)  nesne aldığı için geçişlidir.
                                     Yer taml      yer taml       nesne              yüklem


                         Evde tamir işi çıktığında hizmetçiye Anton’u çağırttırdım. (ETKEN-GEÇİŞLİ)
                                               Zarf tamlayıcısı                   yer tamlayıcısı      nesne               yüklem

Category: , , , , ,

About GalleryBloggerTemplates.com:
GalleryBloggerTemplates.com is Free Blogger Templates Gallery. We provide Blogger templates for free. You can find about tutorials, blogger hacks, SEO optimization, tips and tricks here!

0 yorum